تقریبا هر بچه ای حداقل یک بار در زندگی دچار لنگش میشود و این لنگیدن در اکثر اوقات به علت ضربات خفیفی است که در حین بازی و یا ورزش به او وارد میشود. این لنگش ها معمولا در عرض چند روز خودبخود خوب میشوند. اگر لنگش بیش از یک هفته بماند و یا شدت آن رو به کاهش نباشد باید علت آنرا بررسی کرد.

لنگیدن ممکن است به علت درد٬محدودیت حرکات مفصلی٬ضعف عضلانی٬اختلالات عصبی و یاکوتاهی اندام باشد. پزشک بایدباگرفتن شرح حال ومعاینه فیزیکی دقیق پی به علت آن ببرد.

شرح حال

ضربه درهرسنی ممکن است باعث لنگیدن کودک گردد. درحالیکه عفونت بیشتر درسنین پایینتر و آرتریت روماتوئید٬لغزش سراستخوان ران و بیماری پرتس بیشتر در سنین بالاتر باعث لنگیدن کودکان میشوند.

درد شدید توأم با لنگیدن بیشتر در عفونتهای چرکی و یا شکستگیها به وجود میآید در حالیکه درد خفیف همراه با تورم مفصلی و لنگیدن بیشتر در اثر سل مفصلی٬ آرتریت روماتوئید و سینوویت گذرا به وجود میآید.

نبودن درد در کودکی که می لنگد بیشتر در اثر ضعف عضلات، بیماری پرتس٬ناپایداری مفصل(مثل دررفتگی مفصل ران) و یا کوتاهی اندام به وجود میآید.

وجود لنگش و  درد شبانه یا درد هنگام استراحت ما را بفکر بدخیمی ها می اندازد.

در صورتی که درد  و لنگش با فعالیت کمتر شود باید بفکر بیماری های روماتیسمی بود.

وجود اختلال در کنترل ادرار و مدفوع همراه با لنگیدن باید ما را به فکر بیماریهای ستون فقرات بیندازد.

وجود لنگش به همراه درد شکمی باید ما را بفکر بیماری های حاد شکمی ، تومورهای شکمی و آبسه پسواس بیاندازد.

معاینه فیزیکی

مشاهده کودکی که می لنگد بسیار مهم است . لنگیدن ترندلنبرگ( CoxaVara) مارا مشکوک به در رفتگی مفصل ران میکند. معاینه هر یک از مفاصل اندام تحتانی از نظر تورم٬ درد و محدودیت حرکات مفصلی باید انجام گیرد. تورم٬حساسیت موضعی و تغییر شکل اندامها٬ ما را به فکر شکستگیها می اندازد. معاینه عصبی عضلانی شامل قدرت عضلات٬حس اندام٬رفلکسهای عمقی٬اتروفی عضلات و فاسیکولاسیون آنها٬ما را در تشخیص بیماریهای عصبی عضلانی کمک میکند.

طول حقیقی و ظاهری اندامهای تحتانی باید اندازه گیری شود زیرا کوتاهی اندام باعث لنگیدن بدون درد می گردد.

وسایل کمکی برای تشخیص

رادیوگرافی ساده دربسیاری از موارد به تشخیص ضایعه کمک میکند.  ممکن است در اوایل بیماری، رادیوگرافی در کودکان مبتلا به شکستگی استرس، شکستگی های کودک نو پا،  بیماری پرتس، استئومیلیت یا عفونتهای مفصلی طبیعی باشد و با گذشت زمان و در رادیوگرافی های بعدی دیده شود.

سونوگرافی برای تشخیص افیوژن در مفصل ران حساس بسیار حساس است، اما نمیتواند بین تجمع مایع استریل، چرکی و یا هموراژیک افتراق دهد.

اسکن استخوانی یک روش بسیار عالی برای ارزیابی یک کودک مبتلا به لنگش است که در آن شرح حال، معاینه فیزیکی و یافته های رادیوگرافی و اولتراسوند نتوانسته است علت را مشخص کند . با اسکن استخوان به طور همزمان می توان تمام استخوان را تصویربرداری کرد و برای تشخیص شکستگی های مخفی ،شکستگی استرس، استئومیلیت، تومورها و ضایعات متاستاتیک مفید است.

MRI تصویری عالی از مفاصل، بافت نرم، غضروف و استخوان استخوان را نشان می دهد  و به خصوص برای تایید استئومیلیت، مشخص کردن میزان بدخیمی، شناسایی شکستگی های استرس، و تشخیص مراحل ابتدایی بیماری پرتس مفید است.

تست های آزمایشگاهی مفید در بررسی علت لنگش در کودکان:

CBC diff, ESR, CRP, ASO, ANA, Blood culture

شایعترین علل لنگیدن در اطفال :

در هر سنی علل لنگش متفاوت است و هر بیماری در سنین خاصی بروز و ظهور میکند و موجب لنگش میشود . طبقه بندی علت لنگیدن بچه ها بر حسب سن آنها عبارتست از :

بچه نوپا (۳-۱ سالگی)

تشخیص علت لنگش در این سن مشکل است چون همیشه نمیتوان ارتباط خوبی با بچه برقرار کرد. مهمترین علل لنگش در این سن عبارتند از:

عفونت مفصل ران
سینوویت گذرای مفصل ران
عفونت دیسک بین مهره ای یا دیسکیت : در این بیماری بچه میلنگد یا اصلا راه نمیرود. اگر از بچه بخواهیم تا چیزی را از روی زمین بردارد یا این کار را انجام نمیدهد و یا زانوها و لگن را خم کرده و بدون خم کردن ستون مهره مینشیند و جسم را برمیدارد و ستون مهره را خم نمیکند. این بیماری معمولا به علت عفونت دیسک بین مهره ای با باکتری به نام استافیلوکوک طلایی ایجاد میشود . با استفاده از اسکن رادیوایزوتوپ میتوان به منشا عفونت که همان ستون مهره است پی برد و میتوان میکروب را با استفاده از کشت خون بیمار مشخص کرد .
شکستگی نوپایان Toddler’s fracture : این شکستگی ها معمولا در ساق و در استخوان تیبیا هستند و بصورت یک شکستگی مارپیچی و بدون جابجایی دیده میشوند . دیدن شکستگی در رادیوگرافی اولیه ممکن است مشکل باشد ولی در رادیوگرافی که بعد از دو هفته تهیه میشود میتوان کال استخوانی را که در محل شکستگی ایجاد شده است دید .
فلج مغزی Cerebral palsy : ممکن است تنها علامت فلج مغزی در بچه ها لنگیدن باشد. در این بچه ها حرکات زانو و مچ پا محدود ولی بدون درد است و رفلکس های اندام تحتانی زیاد شده و در مچ پا کلونوس وجود دارد .
دررفتگی مادرزادی مفصل ران
روماتیسم کودکان : لنگش این بچه ها دردناک است. بیماری در دخترها بیشتر دیده میشود. مفاصل مچ پا یا زانو در این بیماران متورم و درناک و گرم میشود .
لوسمی : لوسمی حاد شایعترین سرطان در بچه های زیر ۱۶ سال است و بیشترین شیوع آن در سنین بین ۵-۲ سال است. در ۲۰ درصد این بیماران اولین علامت بیماری مشکلات عضلانی- اسکلتی است. در این بیماران درد در استخوان های اندام تحتانی و در اطراف مفاصل وجود دارد. علائم دیگر بیماری مانند رنگ پریدگی، خونمردگی های پوستی، تب و خونریزی معمولا وجود دارد .
استئوئید استئوما : وقوع این تومور خوش خیم در این سن کم است و تشخیص آن هم مشکل است. اسکن رادیوایزوتوپ میتواند به تشخیص کمک کند .

کودک (۱۰-۴ سالگی)

شایعترین علل لنگش در این سنین عبارتند از

سینوویت گذرای مفصل ران
بیماری پرتس
کوکسا وارا
بیماری سیور

نوجوان (۱۵-۱۱ سالگی)

شایعترین علل لنگیدن در این سنین عبارتند از

لغزش اپی فیز سر استخوان ران
کشیدگی عضلات و تاندون ها بر اثر ورزش
استئوکندریت دیسکان زانو
چسبیدن استخوان های مچ پا .

افتراق بدخیمی ها از بیماریهای روماتیسمی:

کودکان مبتلا به بدخیمی یا بیماری های  روماتیسمی می توانند دارای ویژگی های بالینی مشترک مانند درد اسکلتی عضلانی، تب، خستگی، کاهش وزن، هپاتومگالی و آرتریت باشند.

درد استخوان غیر مفصلی، درد پشت، تعریق شبانه، علائم شدید سیستمیک، کبودی، علائم عصبی غیرطبیعی و توده های غیرطبیعی نشانگر بدخیمی است.

بالا بودن ESR در حضور شمارش پلاکتی طبیعی یا پائین  به نفع بدخیمی ها است. یک مطالعه نشان داده که در کودکان مبتلا به علائم عضلانی اسکلتی غیر قابل توضیح، با شرح حال درد شبانه و  وجود تعداد کم گلبول های سفید خون و شمارش پلاکت های طبیعی به میزان حساسیت ۱۰۰ درصد و ویژگی ۸۵ درصد برای تشخیص لوسمی لنفوسیتی حاد کمک کننده است.

افتراق آبسه پسواس از عفونت مفصل هیپ:

کودکان مبتلا به آبسه پسواس معمولا با لرز و درد در اطراف ران مراجعه می کند. تشخیص یک آبسه پسواس از عفونت مفصل   ران ممکن است چالش برانگیز باشد. بیماران مبتلا به آبسه psoas ممکن است یک توده شکمی قابل لمس و یک علامت مثبت psoas داشته باشند. به علت نزدیکی آبسه های psoas به ستون فقرات و اعصاب محیطی، اسکولیوز، سیاتیک و نوروپاتی عصب فمورال ممکن است وجود داشته باشد .

بر خلاف کودکان مبتلا به عفونت مفصل  ران ، که در آنها حرکت مفصل ران درتمامی جهات دردناک و محدود است، در یک کودک با آبسه پسواس با خم کردن (فلکشن)  ران،درد کمتر می شود و اجازه می دهد تا بتوان بدون درد حرکات چرخش به داخل و خارج مفصل ران انجام شود. CT یا MRI را می توان برای تایید تشخیص استفاده کرد.